High Body Fat: शरीरातील असंतुलित चरबी म्हणजेच शरीरातील जास्त चरबीमुळे लठ्ठपणा तर होतोच पण इतर अनेक गंभीर आरोग्य समस्यांचा धोकाही वाढतो. निरोगी आणि संतुलित जीवन जगण्यासाठी, आपल्या शरीरातील चरबी (उच्च शरीरातील चरबी) सामान्य ठेवणे खूप महत्वाचे आहे. पाहिले तर शरीरातील चरबी नियंत्रित करणे फार कठीण नाही; मग तुम्ही तुमच्या तब्येतीशी का खेळता? डॉ.संजय परमार, वरिष्ठ सल्लागार, कार्डिओलॉजी श्री बालाजी ऍक्शन मेडिकल इन्स्टिट्यूट दिल्ली यांनी शरीरातील चरबीच्या वाढीमुळे होणाऱ्या दुष्परिणामांविषयी सांगताना त्या नियंत्रित करण्यासाठी काही टिप्सही दिल्या आहेत, चला तर मग याविषयी अधिक तपशीलवार जाणून घेऊया.
जाणून घ्या उच्च शरीरातील चरबी म्हणजे काय
नॅशनल हार्ट, लंग आणि ब्लड इन्स्टिट्यूटनुसार, 30 किंवा त्याहून अधिक बॉडी मास इंडेक्स (BMI) लठ्ठ मानला जातो. 25.0-29.9 चा BMI जास्त वजन किंवा लठ्ठ मानला जातो आणि 18.5-24.9 चा BMI सामान्य मानला जातो.
पुरुषांसाठी 25% किंवा त्याहून अधिक किंवा स्त्रियांसाठी 32% ते 35% किंवा त्याहून अधिक चरबीची टक्केवारी अस्वास्थ्यकर मानली जाते. व्हिसेरल फॅट किंवा बेली फॅटच्या उच्च पातळीमुळे हृदयविकार, स्ट्रोक, मधुमेह, धमनी रोग आणि काही कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो.
उच्च शरीरातील चरबी आरोग्यासाठी धोकादायक का आहे (शरीरातील चरबी वाढण्याची कारणे)
डॉ. संजय परमार म्हणतात, “शरीरावर जास्त चरबी असण्यामुळे आरोग्याच्या अनेक गंभीर समस्या उद्भवू शकतात. जेव्हा शरीरात चरबीचे प्रमाण जास्त असते तेव्हा त्याचा आपल्या हृदयाच्या आरोग्यावर परिणाम होतो. शरीरातील अतिरीक्त चरबी, विशेषत: पोटाभोवती, हृदयाच्या समस्यांचा धोका वाढवते.”
“जेव्हा शरीरात अतिरिक्त चरबी असते तेव्हा ते रक्तवाहिन्यांवर दबाव टाकते, ज्यामुळे रक्तदाब वाढू शकतो. याव्यतिरिक्त, शरीरातील चरबीची उच्च टक्केवारी देखील कोलेस्टेरॉलची पातळी वाढवते, ज्यामुळे रक्तवाहिन्या बंद होण्याचा धोका वाढतो. “
“अतिरिक्त चरबीमुळे इन्सुलिनचा प्रतिकार होऊ शकतो, ज्यामुळे टाइप 2 मधुमेहाचा धोका वाढतो, जे हृदयविकाराचे एक प्रमुख कारण आहे. त्यामुळे, हे समजून घेणे आवश्यक आहे की अतिरिक्त चरबीचा अर्थ केवळ लठ्ठपणा नाही; ते तुमच्या संपूर्ण शरीराला धोका निर्माण करू शकते. अशा परिस्थितीत तुमच्या शरीरातील चरबीचे प्रमाण संतुलित ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे.
Know the Side Effects of High Body Fat
1. उच्च रक्तदाब
जास्त वजन आणि लठ्ठपणामुळे उच्च रक्तदाबाचा धोका वाढू शकतो. उच्च रक्तदाब ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये रक्तवाहिन्यांमधील रक्त परिसंचरण अत्यंत जलद होते. तुमच्या हृदयाला तुमच्या सर्व पेशींना रक्त पुरवठा करण्यासाठी अधिक पंप करणे आवश्यक आहे, त्यामुळे उच्च रक्तदाब तुमच्या हृदयाला हानी पोहोचवू शकतो. अतिरिक्त चरबीमुळे तुमच्या किडनीलाही हानी पोहोचते, ज्यामुळे रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास मदत होते.
निरोगी बॉडी मास इंडेक्स श्रेणीपर्यंत पोहोचण्यासाठी वजन कमी करण्यावर लक्ष केंद्रित करा; अशा प्रकारे तुम्ही तुमचा रक्तदाबही नियंत्रणात ठेवू शकता.
2. हृदयाच्या आरोग्यास हानी पोहोचवते
हृदयविकार हा तुमच्या हृदयावर परिणाम करणाऱ्या अनेक आरोग्य समस्यांचे वर्णन करण्यासाठी वापरला जाणारा शब्द आहे, जसे की हृदयविकाराचा झटका, एनजाइना किंवा हृदयाची असामान्य लय. जास्त वजन किंवा लठ्ठपणामुळे हृदयविकार, उच्च रक्त कोलेस्टेरॉल आणि उच्च रक्त ग्लुकोज यांसारख्या परिस्थितींचा धोका वाढतो. याव्यतिरिक्त, जास्त वजनामुळे तुमच्या हृदयाला तुमच्या शरीरातील सर्व पेशींना रक्त पंप करण्यासाठी अधिक मेहनत घ्यावी लागते. अतिरीक्त चरबी कमी केल्याने तुम्हाला हृदयविकाराचे हे जोखीम घटक कमी होण्यास मदत होईल.
3. स्ट्रोक
स्ट्रोक तेव्हा होतो जेव्हा तुमच्या मेंदूतील किंवा मानेतील रक्तवाहिनी ब्लॉक होते किंवा फुटते, ज्यामुळे तुमच्या मेंदूच्या काही भागाचा रक्तप्रवाह बंद होतो. स्ट्रोकमुळे मेंदूच्या ऊतींचे नुकसान होऊ शकते आणि आपण आपल्या शरीराचे काही भाग बोलू किंवा हलवू शकत नाही.
जास्त वजन आणि लठ्ठपणामुळे रक्तदाब वाढतो आणि उच्च रक्तदाब हे स्ट्रोकचे प्रमुख कारण आहे. वजन कमी केल्याने तुम्हाला तुमचा रक्तदाब आणि स्ट्रोकसाठी इतर जोखीम घटक कमी होण्यास मदत होऊ शकते, ज्यात उच्च रक्त शर्करा आणि उच्च रक्त कोलेस्ट्रॉल यांचा समावेश आहे.
4. मेटाबॉलिक सिंड्रोम
मेटाबॉलिक सिंड्रोम हा अशा परिस्थितींचा समूह आहे ज्यामुळे हृदय समस्या, मधुमेह आणि स्ट्रोकचा धोका वाढतो. तुम्हाला खालील चारपैकी कोणतीही समस्या असल्यास, तुम्हाला चयापचय विकार असू शकतो:
वाढलेली कंबरेची चरबी रक्तातील ट्रायग्लिसेराइड्सचे उच्च प्रमाण उच्च रक्तदाब उपवासाच्या वेळी रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी रक्तातील चांगले कोलेस्ट्रॉल
चयापचय सिंड्रोम जास्त वजन असण्याशी संबंधित आहे, म्हणजे शरीरात जास्त चरबी आणि शारीरिक हालचालींचा अभाव. काही निरोगी जीवनशैलीतील बदल तुम्हाला तुमचे वजन नियंत्रित करण्यात मदत करू शकतात; ते तुम्हाला चयापचय सिंड्रोम टाळण्यासाठी आणि कमी करण्यात मदत करतात.
5. फॅटी लिव्हरचा धोका वाढतो
जेव्हा तुमच्या यकृतामध्ये जास्त चरबी जमा होते तेव्हा फॅटी लिव्हर रोग विकसित होतो. या स्थितीमुळे सिरोसिस किंवा यकृत निकामी होऊ शकते. एनएएफएलडी आणि एनएएसएच सामान्यतः जास्त वजन असलेल्या किंवा शरीरात जास्त चरबी असलेल्या लोकांवर परिणाम करतात.
ज्या लोकांमध्ये इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता आहे, रक्तातील चरबीचे प्रमाण जास्त आहे, चयापचय सिंड्रोम आहे, टाइप 2 मधुमेह आहे आणि विशिष्ट जीन्स देखील NAFLD आणि NASH विकसित करू शकतात.
या परिस्थितीत काय करावे हे जाणून घ्या
तुमच्या शरीरात चरबी जास्त असल्यास, आरोग्य धोके टाळण्यासाठी ते नियंत्रित करण्यावर लक्ष केंद्रित करा. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे योग्य खाण्यावर लक्ष केंद्रित करा. कमी उष्मांक असलेले, पोषकतत्त्वे असलेले पदार्थ खा. असे नाही की तुम्हाला जेवण वगळावे लागेल, परंतु एका वेळी कमी खावे. जरी तुम्ही दर 2 तासांनी हलके जेवण खाल्ले तरी.
त्याशिवाय निरोगी आणि संतुलित शरीर निर्माण करण्यासाठी व्यायाम खूप महत्त्वाचा आहे. नियमितपणे योगाभ्यास करा, तसेच चालणे, जॉगिंग, पोहणे, नृत्य इत्यादी सामान्य शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये सहभागी व्हा. यामुळे शरीराला अनेक फायदे होतात. तुमच्या शरीराच्या आकारानुसार तुम्ही इतर वजन व्यवस्थापन तंत्रांमध्ये सहभागी होऊ शकता.