उत्तम पचनासाठी दह्यासोबत खाणे टाळावे: दही हा भारतीय कुटुंबाचा अविभाज्य भाग आहे. ती बिर्याणी किंवा पराठे किंवा ताक ग्रेव्हीमध्ये जोडलेली असो, आपण ती वाटीभर घट्ट दही आणि थोडे मीठ आणि जिरेपूड टाकून खातो. आंतड्याचे आरोग्य नियंत्रणात ठेवण्यासाठी आरोग्य तज्ञ दररोज एक कप दही खाण्याची शिफारस करतात.
जगभरातील अनेक संस्कृतींमध्ये दही खाणे ही एक सामान्य प्रथा आहे. त्याची चव, पौष्टिक फायदे आणि आतड्यांच्या आरोग्यास समर्थन देणारे प्रोबायोटिक गुणधर्मांसाठी मूल्यवान. तथापि, असे काही खाद्य पदार्थ आहेत जे आयुर्वेद आणि इतर काही आहार प्रणाली दही खाताना टाळण्याची शिफारस करतात. दह्यासोबत कोणते पदार्थ खाऊ नयेत हे तुम्ही येथे पाहू शकता.
चुकूनही दह्यासोबत खाऊ नका या 8 गोष्टी
1. दही आणि आंबट फळे
लिंबूवर्गीय फळे (उदा., संत्री, लिंबू, द्राक्ष) आणि गरम, आंबट फळांसह दही खाणे टाळणे चांगले. कारण दही आणि फळांचे पचनाचे गुणधर्म वेगवेगळे असतात. दही जड आणि आंबट असते, तर फळे सामान्यतः आम्लयुक्त किंवा गोड असतात.
आयुर्वेदानुसार, दही आणि फळांमध्ये चव आणि पचनाच्या बाबतीत परस्परविरोधी गुण आहेत. ते मिसळल्याने पाचक अग्नी (अग्नी) मध्ये त्रास होऊ शकतो आणि फुगणे, गॅस आणि अपचन यांसारख्या पाचन समस्या उद्भवू शकतात. फळांसोबत दही खाल्ल्याने पचनक्रिया बिघडते.
2. धान्यांसोबत दही खाऊ नका
संपूर्ण धान्य, विशेषतः पांढरा तांदूळ किंवा ब्रेड यांसारखे शुद्ध धान्य, दही एकत्र करणे चांगली कल्पना नाही. कारण दह्यामध्ये प्रथिने भरपूर असतात आणि धान्यांमध्ये आढळणाऱ्या कार्बोहायड्रेट्सचे पचन रोखते. आयुर्वेद सांगतो की दही आणि धान्य एकत्र केल्याने त्यांच्या परस्परविरोधी गुणधर्मांमुळे पचनामध्ये असंतुलन होऊ शकते.
दही जड आणि थंड असते. त्याच वेळी, धान्य बहुतेकदा जड आणि गरम असतात. या विसंगतीमुळे पचनामध्ये अस्वस्थता आणि आळशी पचन होऊ शकते. पौष्टिकतेनुसार, दही आणि धान्य हे जड मिश्रण असू शकते, ज्यामुळे काही लोकांमध्ये सूज किंवा अस्वस्थता येते.
3. गरम आणि मसालेदार पदार्थांसह दही
मिरची किंवा मसालेदार पदार्थांसारख्या अतिशय मसालेदार किंवा गरम पदार्थांसोबत दही खाणे चांगले नाही. मसालेदार पदार्थ शरीरात उष्णता वाढवतात. त्याच वेळी, दही एक थंड प्रभाव आहे. तापमान आणि गुणधर्मांमधील हा अत्यंत फरक पचन प्रक्रियेत व्यत्यय आणू शकतो.
आयुर्वेद खाद्यपदार्थांमध्ये थंड आणि गरम करण्याच्या गुणधर्मांच्या संतुलनावर भर देतो. अतिशय मसालेदार किंवा गरम पदार्थांसोबत दही खाल्ल्याने पचनाची आग (अग्नी) विझते किंवा या पदार्थांच्या विरोधी स्वभावामुळे पचनाचे विकार होऊ शकतात. मसालेदार पदार्थ गॅस्ट्रिक ज्यूस उत्तेजित करतात आणि आम्लता वाढवतात. दरम्यान, दहीचे थंड स्वरूप यापैकी काही प्रभावांना तटस्थ करू शकते.
4. लोणच्याबरोबर दही खाणे
दही हे आंबवलेले अन्न आहे आणि लोणचे, आंबलेल्या भाज्या किंवा आंबट पाव यांसारख्या इतर आंबलेल्या पदार्थांसोबत ते एकत्र करणे सामान्यतः परावृत्त केले जाते. दही आणि इतर आंबवलेले पदार्थ या दोन्हीमध्ये सक्रिय संस्कृती असतात जी पाचन तंत्रावर परिणाम करू शकतात.
आयुर्वेदाने दोन आंबवलेले पदार्थ एकत्र न ठेवण्याचा सल्ला दिला आहे, कारण यामुळे आतड्याच्या वनस्पतींमध्ये असंतुलन आणि पचनसंस्थेमध्ये अडथळा निर्माण होऊ शकतो. या पदार्थांमधून पोषक तत्वांच्या शोषणावरही त्याचा परिणाम होऊ शकतो. आधुनिक पौष्टिक दृष्टिकोनातून, एकाच वेळी अनेक आंबवलेले पदार्थ खाल्ल्याने जास्त प्रमाणात प्रोबायोटिक्स येऊ शकतात आणि संवेदनशील व्यक्तींमध्ये आतड्यांतील बॅक्टेरियाचे संतुलन बिघडू शकते.
5. दही आणि मासे एकत्र खाणे
काही आहार, विशेषत: आयुर्वेद, मासे किंवा सीफूडमध्ये दही घालण्याची शिफारस करत नाही. मासे पचण्यास कठीण मानले जाते आणि जड आणि थंड दही एकत्र केल्यास ते पचनामध्ये असंतुलन निर्माण करते.
आयुर्वेद अन्नाचे गुण (गुण) आणि शरीरावर होणाऱ्या परिणामांवर आधारित वर्गीकरण करतो. मासे आणि दही दोन्ही जड असून त्यात वेगवेगळे गुण आहेत. ते एकत्र सेवन केल्यास पचनाचे विकार होऊ शकतात. पौष्टिकदृष्ट्या, दही आणि मासे एकत्र केल्यास प्रत्येकासाठी पचन समस्या उद्भवत नाही. तथापि, संवेदनशील पचनशक्ती असणा-या व्यक्तींना किंवा पचनसंस्थेला त्रास होण्याची शक्यता असलेल्या व्यक्तींना या पदार्थांच्या जड स्वरूपामुळे अस्वस्थता जाणवू शकते.
6. अंड्यासोबत दही खाऊ नका
शिजवलेल्या पदार्थांमध्ये किंवा जेवणाचा भाग म्हणून अंड्यांसोबत दही खाण्याची शिफारस केली जात नाही. दोन्ही पदार्थ प्रथिने समृध्द असतात आणि पचण्यास कठीण असतात, विशेषत: एकत्र सेवन केल्यावर.
आयुर्वेद दोन जड प्रथिनेयुक्त पदार्थ एकत्र न करण्याचा सल्ला देतो, कारण ते पचनसंस्थेवर जास्त भार टाकू शकतात आणि आळशी पचन किंवा पाचन अस्वस्थता आणू शकतात. प्रथिनेयुक्त पदार्थ फायदेशीर असतात. पण दही आणि अंड्याचे मिश्रण काही लोकांना पचणे कठीण होऊ शकते. यामुळे सूज किंवा अस्वस्थता होऊ शकते. चांगल्या पचनास समर्थन देण्यासाठी जेवणामध्ये प्रथिनांचे सेवन संतुलित करण्याची शिफारस केली जाते.
दही आरोग्यदायी का आहे?
दही, ज्याला दही असेही म्हणतात, अनेक कारणांसाठी आरोग्यदायी मानले जाते. यात प्रोबायोटिक्स भरपूर प्रमाणात असतात. ते संतुलित आतड्यांतील वनस्पती राखून आतड्यांचे आरोग्य सुधारते. हे प्रोबायोटिक्स पचनास मदत करतात आणि रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारतात. दही कॅल्शियमचा चांगला स्रोत आहे. हाडांच्या आरोग्यासाठी आणि स्नायूंच्या कार्यासाठी हे आवश्यक आहे.
त्यातून प्रथिने मिळतात. सेल दुरुस्ती आणि वाढीसाठी महत्वाचे. त्यातील पोषक द्रव्ये सहज शोषली जातात आणि संपूर्ण कल्याणासाठी योगदान देतात. दह्याचे नियमित सेवन हे पचन सुधारणे, मजबूत प्रतिकारशक्ती आणि पोषक तत्वांचे चांगले शोषण यासह विविध आरोग्य फायद्यांशी संबंधित आहे. हे संतुलित आहारामध्ये एक मौल्यवान जोड देते.
दह्यासोबत काय खावे?
दही किंवा ताक विविध पदार्थांसह चांगले जोडते. चव आणि पौष्टिक मूल्य सुधारते. ग्रॅनोला किंवा नट्स जोडल्याने कुरकुरीत पोत मिळते आणि प्रथिने सामग्री वाढते.
स्वादिष्ट पर्यायांमध्ये भाज्या धुण्यासाठी पुदिना किंवा कोथिंबीर सारख्या औषधी वनस्पतींमध्ये दही मिसळणे समाविष्ट आहे. स्मूदी किंवा लस्सी (दही-आधारित पेय) मध्ये दही जोडणे एक चवदार आणि आरोग्यदायी पेय पर्याय प्रदान करते.